ترجمه کتاب مقدس به زبان فارسی، از چه تاریخی و توسط چه اشخاصی صورت گرفته است؟
در آغاز قرن نوزدهم، چند ترجمه فارسی از اناجیل توسط "میرزا محمد فترت"، ایرانی تباری از شهر بنارس، با کمک یک نفر عرب به نام "میزا ثبات" و تحت نظارت کلنل کلبروک، پروفسور زبان سانسکریت در دانشگاه فورت ویلیامز بنگال تهیه گردید. در تهیه این ترجمه ها که به مدیریت و سرپرستی هنری مارتین، کشیش انجمن هندوستان شرق و توسط لئوپولدو سباستینی، رئیس خدمات کاتولیک رومی به ایران و قندهار، انجام گرفت. ترجمه های اناجیل متی و لوقا با تیراژی که از 800 نسخه تجاوز نمی کرد، به سال 1805 میلادی در دسترس عموم قرار گرفت.
هنری مارتین که از فارغ التحصیلان دانشگاه کمبریج بود، متوجه شد که هیچکدام از این ترجمه ها، رضایتبخش نیستند، زیرا توسط یک فارسی زبان بومی تهیه نگردیده بودند. به همین دلیل در سال 1811 میلادی به ایران آمد و به شهر شیراز رفت تا با یک محقق ایرانی به نام میرزا سید علی خان شیرازی کار خود را آغاز کند. آن ها با کمک یکدیگر، در طول مدت یک سال، کل عهد جدید را از زبان یونانی و مزامیر را از زبان عبری به فارسی برگردانیدند. ترجمه آن ها در 24 فوریه سال 1812 میلادی به پایان رسید.
سپس هنری مارتین خطاطانی را استخدام کرد تا انجیل را به خط زیبا بنویسند. خطاطان، نسخه های متعددی را، از آن جمله دو جلد مجلل مخصوص، یکی برای اهدا به فتحعلی شاه و دیگری به عباس میرزا که در آن زمان ولیعهد بود، آماده کردند. نسخه های ساده تر دیگری نیز تهیه گردید که قرار بود به کلکته و کمبریج که امکانات چاپ در آن جا فراهم بود، ارسال شوند.
مارتین به تهران آمد و سعی کرد تا با شاه ایران شخصا ملاقات کند، ولی پس از آن که متوجه گردید ملاقات با شاه به آسانی امکان پذیر نیست، به تبریز رفت و مهمان سر گور اوسلی، سفیر کبیر انگلیس گردید. سفیر دو نسخه نفیس را، یکی به فتحعلی شاه و دیگری به عباس میرزا عرضه کرد. شاه پس از ملاحظه در نامه ای که به تاریخ ربیع الاول سال 1229 هجری قمری برابر با 1810 میلادی، به سفیر کبیر انگلیس ارسال کرد، یادآور شد: "انجیل به زبان ساده و روان ترجمه شده است."
متاسفانه نسخه شاه خیلی زود مفقود گردید و دیگر از سرنوشت آن، کسی با خبر نشد.
"سر گور اوسلی" نسخه دیگری از انجیل ترجمه شده به فارسی را به "انجمن روسی کتاب مقدس" فرستاد و انجمن مزبور نیز به چاپ آن همت گماشت. بدین ترتیب، افتخار بزرگی نصیب شهر سن پترزبورگ گردید که اولین انجیل کامل به زبان فارسی، در سال 1815 میلادی به چاپ رسید. چاپ انجیل کامل به زبان فارسی، نتیجه مذاکرات و تلاش های سر گور اوسلی و مدیر انجمن کتاب مقدس روسیه، شاهزاده روسی به نام "گالیتزین" بود. به دستور او برای چاپ انجیل فارسی، حروف فارسی خاصی در اندازه های مختلف ریخته و آماده گردید. در مجموع، چاپ انجیل به مدت یک سال طول کشید.
تمام مترجمینی که پس از هنری مارتین به ترجمه انجیل به زبان فارسی اقدام کردند، بدون استثنا از ترجمه مارتین استفاده شایانی بردند و در حقیقت انجیل مارتین برای بیش از نیم قرن مورد تایید و استفاده همگان بود.
تصویری از هنری مارتین
در آغاز قرن نوزدهم، چند ترجمه فارسی از اناجیل توسط "میرزا محمد فترت"، ایرانی تباری از شهر بنارس، با کمک یک نفر عرب به نام "میزا ثبات" و تحت نظارت کلنل کلبروک، پروفسور زبان سانسکریت در دانشگاه فورت ویلیامز بنگال تهیه گردید. در تهیه این ترجمه ها که به مدیریت و سرپرستی هنری مارتین، کشیش انجمن هندوستان شرق و توسط لئوپولدو سباستینی، رئیس خدمات کاتولیک رومی به ایران و قندهار، انجام گرفت. ترجمه های اناجیل متی و لوقا با تیراژی که از 800 نسخه تجاوز نمی کرد، به سال 1805 میلادی در دسترس عموم قرار گرفت.
هنری مارتین که از فارغ التحصیلان دانشگاه کمبریج بود، متوجه شد که هیچکدام از این ترجمه ها، رضایتبخش نیستند، زیرا توسط یک فارسی زبان بومی تهیه نگردیده بودند. به همین دلیل در سال 1811 میلادی به ایران آمد و به شهر شیراز رفت تا با یک محقق ایرانی به نام میرزا سید علی خان شیرازی کار خود را آغاز کند. آن ها با کمک یکدیگر، در طول مدت یک سال، کل عهد جدید را از زبان یونانی و مزامیر را از زبان عبری به فارسی برگردانیدند. ترجمه آن ها در 24 فوریه سال 1812 میلادی به پایان رسید.
سپس هنری مارتین خطاطانی را استخدام کرد تا انجیل را به خط زیبا بنویسند. خطاطان، نسخه های متعددی را، از آن جمله دو جلد مجلل مخصوص، یکی برای اهدا به فتحعلی شاه و دیگری به عباس میرزا که در آن زمان ولیعهد بود، آماده کردند. نسخه های ساده تر دیگری نیز تهیه گردید که قرار بود به کلکته و کمبریج که امکانات چاپ در آن جا فراهم بود، ارسال شوند.
مارتین به تهران آمد و سعی کرد تا با شاه ایران شخصا ملاقات کند، ولی پس از آن که متوجه گردید ملاقات با شاه به آسانی امکان پذیر نیست، به تبریز رفت و مهمان سر گور اوسلی، سفیر کبیر انگلیس گردید. سفیر دو نسخه نفیس را، یکی به فتحعلی شاه و دیگری به عباس میرزا عرضه کرد. شاه پس از ملاحظه در نامه ای که به تاریخ ربیع الاول سال 1229 هجری قمری برابر با 1810 میلادی، به سفیر کبیر انگلیس ارسال کرد، یادآور شد: "انجیل به زبان ساده و روان ترجمه شده است."
متاسفانه نسخه شاه خیلی زود مفقود گردید و دیگر از سرنوشت آن، کسی با خبر نشد.
"سر گور اوسلی" نسخه دیگری از انجیل ترجمه شده به فارسی را به "انجمن روسی کتاب مقدس" فرستاد و انجمن مزبور نیز به چاپ آن همت گماشت. بدین ترتیب، افتخار بزرگی نصیب شهر سن پترزبورگ گردید که اولین انجیل کامل به زبان فارسی، در سال 1815 میلادی به چاپ رسید. چاپ انجیل کامل به زبان فارسی، نتیجه مذاکرات و تلاش های سر گور اوسلی و مدیر انجمن کتاب مقدس روسیه، شاهزاده روسی به نام "گالیتزین" بود. به دستور او برای چاپ انجیل فارسی، حروف فارسی خاصی در اندازه های مختلف ریخته و آماده گردید. در مجموع، چاپ انجیل به مدت یک سال طول کشید.
تمام مترجمینی که پس از هنری مارتین به ترجمه انجیل به زبان فارسی اقدام کردند، بدون استثنا از ترجمه مارتین استفاده شایانی بردند و در حقیقت انجیل مارتین برای بیش از نیم قرن مورد تایید و استفاده همگان بود.
تصویری از هنری مارتین
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر